Stanisław Głowa Bücher

Očitý svědek vzpomíná na čtyři roky strávené v osvětimském pekle. Zdálo by se, že o tomto táboře už bylo řečeno mnoho. Avšak vzpomínky Stanisława Głowy dokazují, že toto téma je stále nevyčerpané. Nikdy nepřestává udivovat a šokovat. Głowa v táboře strávil téměř čtyři roky a během těchto let se mu podařilo získat lepší postavení. Díky svým schopnostem, obratnosti a hlavně příznivým okolnostem, štěstí a kamarádům „povýšil“ na vyšší pozice. Ty mu umožnily přežívat v lepších podmínkách, ale zároveň mu nabízely větší možnosti pomáhat druhým a stát se pozorovatelem s širším rozhledem, proto může čtenářům předat detailní popis toho, čeho byl svědkem. Autor samozřejmě nepodává kompletní obraz táborového života, přináší výseč, která je zaměřena především na fungování táborové nemocnice a na její personál. Jeho popis je velmi věcný, jasný a autentický. Hlavní text knihy doplňují autorovy vzpomínky, které vznikly pro účely osvětimského muzea, tyto zápisky obohacují a rozšiřují popisované jevy a události v táboře.

Wydaje się, że o Auschwitz powiedziano już dość. Jednak wspomnienia Stanisława Głowy dowodzą, iż jest to temat, który, nawet zgłębiany wielokrotnie, nigdy nie przestanie zadziwiać i przerażać. Głowa przeżył w KL Auschwitz blisko cztery lata i zrobił tam swoistą karierę. Dzięki umiejętnościom, obrotności, sprzyjającym okolicznościom oraz ludziom czasem nawet wbrew sobie awansował na kolejne stanowiska. Na nich nie tylko mógł przetrwać we względnie lepszych warunkach, ale także konspirować i obserwować, a w końcu opisać funkcjonowanie różnych członów obozu, przeplatając swą relację obrazami z życia codziennego. Charakteryzuje więc szczegółowo rozkład dnia, tamtejsze praktyki, obozowych strażników sadystów i sprzyjających więźniom. Nie waha się przed wskazywaniem wszelkich przejawów tchórzostwa, ale i bohaterstwa, jakie napotkał. Stąd też obraz, który rysuje, nie jest czarno-biały. Dostaje się tym, którzy utracili swe człowieczeństwo, na hołd zasługują ci, którzy hart ducha zachowali. Bezimienna większość w tle tworzy ludzką masę, podlegającą mechanizmowi wyniszczającej pracy w fabryce śmierci. Autor nie oddaje oczywiście całości obozowego życia, ale jego opis jest bardzo szeroki, a nadto rzeczowy, treściwy i bezpośredni. Nie obawia się nazywać spraw i sprawców po imieniu. Dzięki temu właśnie jego wspomnienia wywierają ogromne wrażenie. Główny tekst wspomnień uzupełniony został w niniejszej książce treścią artykułów i dokumentów spisanych w innym czasie przez Stanisława Głowę, a w których rozwija on i pogłębia niektóre wątki obozowe. Szerszy kontekst nadaje jego relacji specjalnie opracowane posłowie. Publikację zilustrowano zdjęciami z archiwów rodziny.