Paszenda Jerzy Bücher

Tom czwarty zawiera 15 artykułów napisanych w dziesięcioleciu 2000-2009. Sześć z nich było już publikowanych w księgach zbiorowych lub periodykach naukowych. Pozostałe ukazują się po raz pierwszy. Dotyczą one obiektów z trzynastu miast rozsianych na całym obszarze dawnej Rzeczypospolitej od Krosna do Wilna i od Płocka do Połocka. Spośród czternastu omówionych kościołów osiem już nie istnieje, a tylko dwa z nich były przed zburzeniem fachowo pomierzone (Pińsk i Połock). Inne opracowano tylko na podstawie archiwaliów i dawnej ikonografii, czasem bardzo skąpej. Także przy istniejących budowlach zastosowano metodę porównania pomiarów, co dało ciekawe wyniki. Dotychczas wydane cztery tomy dają opracowania 34 budowli jezuickich, co nie stanowi jeszcze nawet połowy. Pozostało jeszcze ponad 50 budowli, z których kilka ma opracowania opublikowane, a kilka prac magisterskich pozostaje dotąd w maszynopisach.

Piąty tom zbioru studiów ks. mgra Jerzego Paszendy SJ Budowle jezuickie w Polsce składa się z dwóch części. W pierwszej znalazły się: naukowy życiorys Autora, bibliografia podmiotowa oraz wspomnienia napisanych przez Rodzinę i Przyjaciół, a także kolorowa wkładka z osobistymi zdjęciami, ukazującymi jego drogę życiową. W części drugiej zamieszczono teksty z niedokończonego przez Autora tomu - zarówno artykuły już ukończone (Winnica), jak i materiały, szkice oraz wypisy zbierane do planowanych monografii. Obejmuje ona obok syntetycznego studium o budowlach jezuickich w asystencji polskiej oraz artykułu o zabudowaniach kolegium w Winnicy, prezentację 25 innych budowli - kolegiów (Braniewo, Mohylew, Mścisław, Orsza, Poszawsze, Reszel, Stanisławów, Wilno-Śnipiszki), rezydencji (Bobrujsk, Jurowice, Łaszczów, Słonim, Szomberg, Włodzimierz, Żytomierz) oraz stacji misyjnych (Braniewo - kościół św. Krzyża, Chodel, Dagda, Faszczówka, Łuczaj, Mozyr, Połonne, Poryck, Wołkowysk, Żuromin). Zamykając obecnym tomem naukową działalność księdza magistra Jerzego Paszendy redaktorzy zdecydowali się wydać całość materiałów z teczki zatytułowanej 'tom 5' wraz z zawartymi w niej ilustracjami. Ponadto dołączyli pozostawione przez Autora wypisy źródłowe na temat 6 innych budowli (Bar, Bydgoszcz, Drohiczyn, Grudziądz, Mitawa, Przemyśl), którymi chciał się jeszcze szerzej zajmować, mimo istniejących już publikacji. Tym samym naukowy dorobek Autora objął łącznie opracowania na temat 66 budowli jezuickich na ziemiach Rzeczpospolitej.