Drugi roman poznatog splitskog novinara Borisa Dežulovića koji tematizira jednu od epizoda iz hrvatsko-bošnjačkog rata u Bosni i Hercegovini u ljeto 1993. godine. Radnja romana odvija se od zore do sumraka jednog ljetnog i izuzetno vrućeg dana u srednjoj Bosni, gdje se na tajnom zadatku sreću dvije skupine vojnika - Hrvata i Bošnjaka, a njihov sukob prikazuje samo jednu od priča o besmislu rata, te o ulozi uniforme u životu i smrti čovjeka i vojnika. Ovaj izvrstan i do daske satirični roman tragikomičan je (ili komitragičan), vrlo je dinamičan, jezikom prpošan i vrckav (knjiga može poslužiti i kao priručnik svima koji samo misle da znaju imitirati Bosance), napet je i smiješno, prepun fora za prepričavanje. Na prvi pogled, odlična je to ljetna literatura, a na drugi pogled, osebujna ratna proza koja će itekako nadživjeti obilnu, ali puno manje inteligentnu konkurenciju.
Akcja Pieprzyć teraz to tysiąc dinarów kultowej powieści Borisa Deulovicia
rozgrywa się w ciągu jednego dnia wojny w Bośni i Hercegowinie. Latem 1993
roku na tajną akcję wyrusza sześcioosobowa grupa chorwackich żołnierzy z
jednostki specjalnej, z zamiarem obejścia muzułmańskiej linii frontu i
udaremnienia budowy drogi, powstającej na bośniackie potrzeby wojenne. W tym
samym czasie, z przeciwnej strony, z podobną misją rusza sześciu członków
jednostki specjalnej bośniackiej Armii BiH. Dowództwa obu oddziałów wpadają na
pomysł, że w wykonaniu zadania żołnierzom pomoże przebranie się w mundury
wojsk nieprzyjaciela. Do przypadkowego spotkania obu grup dochodzi w
sierpniową, upalną niedzielę we wsi Muzaferove Kuće. Deulović mistrz
błyskotliwych dialogów stworzył wyjątkową tragifarsę antywojenną, którą można
bez wątpienia zestawić z takimi klasykami gatunku jak Paragraf 22 Josepha
Hellera. Galeria dwunastu bohaterów (najzwyklejszych reprezentantów swojego
pokolenia), bez powodzenia próbujących ustalić, kto jest nasz, a kto obcy,
nieustanna komedia pomyłek i lawina przezabawnych sytuacji, koszarowy język,
dynamiczna akcja, cięte charakterystyki wszystkich postaci i innych osób,
które doprowadziły żołnierzy do miejsca, w którym się znaleźli, oraz
znakomicie przemyślana konstrukcja to główne atuty powieści chorwackiego
pisarza. Czytelnik śledzi jednocześnie wątek główny oraz przeplatające się
wątki poboczne, poznając perypetie życiowe i rodzinne każdego z bohaterów, jak
i relacje między nimi wkraczającymi w dorosłość młodych ludzi różnych
narodowości i wyznań, związanych wspólną przeszłością, często miejscem
zamieszkania i zaskakująco wielu wspólnymi znajomymi. Choć w pewnej chwili
czytelnik może mieć poczucie zagubienia w tej sieci wzajemnych powiązań,
trudno nie odnieść wrażenia, że te perfekcyjnie stworzone przez autora puzzle,
to po prostu opis złożonej bośniackiej rzeczywistości.
