Zbigniew Rokita Bücher

Przez większość życia uważałem Ślązaków za jaskiniowców z kilofem i roladą. Swoją śląskość wypierałem. W podstawówce pani Chmiel grała nam na akordeonie Rotę, a ja nie miałem pojęcia, że ów plujący w twarz Niemiec z pieśni był moim przodkiem. O swoich korzeniach wiedziałem mało. Nie wierzyłem, że na Śląsku przed wojną odbyła się jakakolwiek historia. Moi antenaci byli jakby z innej planety, nosili jakieś niemożliwe imiona: Urban, Reinhold, Liselotte. Później była ta nazistowska burdelmama, major z Kaukazu, pradziadek na „delegacjach” w Polsce we wrześniu 1939, nagrobek z zeskrobanym nazwiskiem przy kompoście. Coś pękało. Pojąłem, że za płotem wydarzyła się alternatywna historia, dzieje odwrócone na lewą stronę. Postanowiłem pokręcić się po okolicy, spróbować złożyć to w całość. I czego tam nie znalazłem: blisko milion ludzi deklarujących „nieistniejącą” narodowość, katastrofę ekologiczną nieznanych rozmiarów, opowieści o polskiej kolonii, o separatyzmach i ludzi kibicujących nie tej reprezentacji co trzeba. Oto nasza silezjogonia. Zbigniew Rokita

Bez wiynkszość życi? widzioł żech Śl?nz?k?w za jaskiniowc?w ze kilofym i rolad?m. Swoj

Nad stadionem w Abchazji zachodzi słońce, a niebo mieni się kolorami mandarynek, malin i jagód. Wkrótce rozpoczną się mistrzostwa świata drużyn niezrzeszonych w FIFA, w których biorą udział reprezentacje mniejszości narodowych oraz krajów nieuznawanych. To niezwykły świat, w którym sędziów przysłała Doniecka Republika Ludowa, a Kurdystan jest faworytem. Wśród zawodników są zarówno ci grający w czołowych europejskich ligach, jak i zwykli ludzie, którzy wzięli kilka dni wolnego. Dzieci w Abchazji, nie znając nazwisk graczy, proszą ich o autografy, co w tym regionie nabiera szczególnego znaczenia. To reporterska opowieść o Europie Wschodniej XX wieku, ukazująca sport i politykę w zaskakujący sposób. Autor bada, dlaczego mecz węgierskich i radzieckich piłkarzy wodnych z 1956 roku uznano za "najlepszą nieopowiedzianą historię wszech czasów". Zastanawia się nad decyzją UEFA o utworzeniu niezależnej ligi piłkarskiej na Krymie oraz kontrowersjami wokół Zenitu Petersburg, uznawanego za najbardziej rasistowski klub na świecie. W poszukiwaniu odpowiedzi na te pytania, autor podróżuje przez regiony takie jak Budapeszt, Górny Śląsk, Abchazja, Górski Karabach, Charków, Petersburg i Kowno.

Diktátoři dobře vědí, že sportovní výhra je stejně důležitá jako vítězství na bojišti. Zábavná i mrazivá výprava polského reportéra Zbigniewa Rokity do dějin fotbalu v Sovětském svazu nebo za slavnými střety mezi reprezentací impéria a malými satelity ve východním bloku. Tahle kniha nadchne sportovní fanoušky i ty, kteří pokládají běhání na hřišti za ztrátu času. Střet sovětské a maďarské reprezentace ve vodním pólu v roce 1956 nazval Quentin Tarantino „nejlepším neodvyprávěným příběhem všech dob“. Stejně by ale mohl označit i litevské mistry basketbalu a jejich cestu na olympiádu v roce 1992, kdy mohli poprvé hrát za vlastní svobodný stát. Jejich sponzory byla mimo jiné slavná rocková kapela Greatful Dead a litevský tým v barevných batikovaných dresech skončil na třetím místě. A věděli jste, jak vypadají mistrovství světa ve fotbale neuznaných států? Při pohledu na dnešní profesionální zápasy si málokdo vzpomene, že kopání do míče mělo v 19. století umravnit nezvladatelné britské studenty. Zbigniew Rokita nezapře svou politologickou a historickou erudici, takže se dozvídáme i o tom, proč se sport mohl stát populární mezi dělníky – kteří postupně získávali volný čas a mohli ho něčím vyplnit. A fotbal byl z pohledu nutného vybavení tou nejlevnější zábavou. Nebo jakou roli hrály kluby ve formování identity různých městských čtvrtí a národního cítění. A jak toho dokázali využít politici a diktátoři. Ostatně Rusko svou agresivní strategii vůči Ukrajině neprojevovalo jen zabíráním území, které mu nepatří, ale i ve fotbale. Sport nám ukazuje, že s vírou v sebe sama a vlastní vítězství může slabší porazit silnějšího.

Nowa książka Zbigniewa Rokity, laureata Nagrody Literackiej „Nike” 2021, to wędrówka po „Ziemiach Odzyskanych”, gdzie po wojnie miało miejsce jedno z najbardziej spektakularnych wydarzeń w dwudziestowiecznej historii Europy. Polska stanęła przed wyzwaniem przekształcenia Niemiec w Polskę, a ślady tej transformacji wciąż są widoczne. Uliczne tabliczki przypominają piastowskie drzewka genealogiczne, a cegły mają barwę krwi. Mieszkańcy często zastanawiają się nad swoją tożsamością, co sprawia, że Rokita, jako „kundel Ziem Odzyskanych”, wyrusza w podróż, aby zobaczyć to wszystko na własne oczy. Książka jest fascynującą podróżą w czasie i przestrzeni po ziemiach przyłączonych do Polski po 1945 roku. Autor zadaje pytania, interpretuje i wątpi, co sprawia, że jego opowieść staje się thrillerem, dramatem i komedią. Rokita ukazuje powojenne losy polskich granic w sposób, który zmusza do refleksji nad współczesną Polską. „Odrzania” to wyznanie miłości do ziemi i ludzi, którzy są częścią tego eksperymentu demograficznego. Książka ukazuje złożoność zbiorowej pamięci i tożsamości, pełnej sprzeczności i konfliktów. Rokita, z wrażliwością i odwagą, mierzy się z najtrudniejszymi aspektami polskiej historii, co czyni tę lekturę niezwykle ważną.