Impuls Reihenfolge der Bücher

Celem niniejszego opracowania jest szeroko rozumiana refleksja nad kategoriami (nie)obecnymi w obszarze współczesnej edukacji. Staje się ona szczególnie istotna w kontekście permanentnych reform w systemie oświaty, które choć wprowadzają wiele deklarowanych zmian, to nadal pozostają na poziomie strukturalnym, tzn. dotyczą zewnętrznych aspektów szkoły. Jednak, jak zauważa Marek Konieczniak, zmiany strukturalne nigdy nie zmieniają paradygmatu, z którego się wywodzą, a dominujący paradygmat polskiej szkoły wciąż mocno opiera się na uprzedmiotawianiu wszystkich podmiotów edukacji. Budowanie paradygmatu jest procesem oddolnym, co staje się szansą na jego zmianę. Tam, gdzie osoby zaangażowane w edukację (nauczyciele, rodzice, uczniowie) czują, że należy podejmować nowe inicjatywy i działania, tam zmienia się ludzka świadomość i więcej uwagi poświęca się m.in. zaniedbanym kategoriom, co pozwala na wychodzenie poza ramy obowiązującego paradygmatu. Zaproponowane przez Autorów opracowania i analizy wpisują się w ten kierunek i koncentrują wokół trzech zasadniczych nurtów: 1. (Nie)obecne lub zaniedbane kategorie edukacyjne. 2. Dziecko w (nie)obecnych przestrzeniach oddziaływań edukacyjnych. 3. (Nie)obecne podmioty wychowania. Powyższe obszary wyraźnie wskazują, że miarą i oceną wartości edukacji powinny być nie tylko kryteria „szkolne” podlegające miarom i wskaźnikom, ale także „życiowe”, „zawodowe”, „społeczne” i „kulturalne”, ponieważ – podążając za Czesławem Banachem – […] chodzi przecież o to, aby młodzież i dorośli ludzie umieli funkcjonować w różnych formach aktywności oraz samorealizować się i rozwijać jako „kapitał ludzki”. Niniejsza monografia składa się z trzech tematycznie wyselekcjonowanych części. W pierwszej z nich podjęto analizę w zakresie (nie)obecnych lub zaniedbanych kategorii edukacyjnych. Rozważania rozpoczyna tekst Danuty Waloszek, która w sposób wnikliwy przedstawia i wyjaśnia znaczenie pewności i niepewności w kształceniu kandydatów na nauczycieli. Autorka uważa, że studenci powinni się uczyć organizacji warunków edukacji z uwzględnieniem cech i właściwości dzieci, które są aktywne i nieprzewidywalne. Muszą więc nastawiać się na niepewność jako zjawisko cywilizacyjne i edukacyjne, uczyć się oczekiwania nieoczekiwanych zachowań. Danuta Opozda, podejmując refleksję nad potocznością w przestrzeni codzienności edukacyjnej, przedstawia tę kategorię jako podręczną wiedzę wpisaną w rzeczywistość edukacyjną. Jednocześnie akcentuje fakt, że ta codzienna wiedza nie jest w dostateczny sposób dostrzegana i respektowana w pracy pedagogicznej nauczycieli i wychowawców.

Książka omawia problematykę terapii dzieci i młodzieży w ujęciu zarówno teoretycznym, jak i praktycznym. Czytelnik znajdzie tutaj podstawowe wiadomości na temat różnych zaburzeń oraz praktyczne wskazówki, jak tą wiedzę wykorzystać w pracy z podopiecznymi . Poruszane zagadnienia dotyczą pomocy psychologicznej i pedagogicznej. W książce starano się omówić metody i techniki pracy, które mogą być stosowane do pracy zarówno z dziećmi, jak i młodzieżą, a w wielu przypadkach są mało opisane w literaturze przedmiotu (np. metoda socjoterapii, metoda psychosyntezy, techniki dramaterapeutyczne, metody pracy z dziećmi mającymi trudności w uczeniu się). Adresatami publikacji są osoby, które profesjonalnie zajmują się udzielaniem pomocy psychologicznej i pedagogicznej – do wychowawców, pedagogów, psychologów i psychoterapeutów. Książka może zainteresować także tzw. współterapeutów, tj. rodziców, nauczycieli, pracowników socjalnych. Wiele propozycji znajdujących się w książce może być wykorzystane w ramach zajęć dydaktycznych, pozalekcyjnych i terapeutycznych.

W ostatnim czasie wzrasta zainteresowanie wśród pedagogów literaturą zagraniczną i polską dotyczącą neurodydaktyki. Coraz częściej problemy dotyczące metod i form pracy sprzyjających mózgom uczniów w procesie edukacji to tematy szkoleń, seminariów, konferencji i studiów podyplomowych. Jednak w neurodydaktyce pojawia się więcej pytań, niż odpowiedzi. Prezentowana publikacja wpisuje się w klimat odpowiedzi, ale też przez wielu autorów zamieszczonych w niej artykułów stawiane są pytania dotyczące ciekawej i jednocześnie złożonej problematyki dotyczącej plastyczności mózgu. Zasadniczym celem publikacji było przedstawienie wyników badań i dobrych praktyk dotyczących pracy, terapii i rehabilitacji uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych z wykorzystaniem wiedzy na temat plastyczności mózgu. Publikacja, na którą składa się jedenaście artykułów, została podzielona na trzy zasadnicze części. Pierwsza z nich, złożona z dwóch artykułów – autorstwa Renáty Bernátovej i Elżbiety Pędraszewskiej-Iskrzak – dotyczy teoretycznych założeń i praktycznych działań odnoszących się do diagnozowania i terapii dzieci oraz dorosłych z zaburzeniami w uczeniu się i zachowaniu. Druga część zawiera sześć artykułów, których autorami są: Wiesław Sikorski, Jozef Liba, Sławomir Kania, Dariusz Stanuchowski, Karolina Mateja, Irena Koszyk, i traktuje o uczniu neurotypowym w szkole – metodach i formach wspierania i rozwoju. Trzecia część, z artykułami Anny Gołębiowskiej, Kingi Mydlarz oraz Sławomira Śliwy, dotyczy szkoły i nauczyciela w nowej rzeczywistości edukacyjnej. Publikacja jest kolejnym głosem, przyczynkiem w dyskusji nad rolą nurodydaktyki i wiedzy o funkcjonowaniu mózgu w pracy z dziećmi i młodzieżą o określonych trudnościach i dysfunkcjach. Ukazuje, jak ta wiedza służy uczniom uzdolnionym, jak pomaga efektywnie pracować, odpowiadać na potrzeby i odkrywać możliwości wszystkich uczących się.

Autorki w swoich artykułach z punktu widzenia społecznego i pedagogicznego poruszają wybrane (z powodu ograniczonych ram książki) współczesne problemy zdrowotne, kładąc nacisk szczególnie na ich zdrowotne konsekwencje, podkreślając niezwykłe znaczenie profilaktyki w życiu człowieka. Książka powstała z myślą o tych, którzy stale poszukują nowych dróg skierowanych w stronę zdrowia, zdobywają je i promują, umożliwiając sobie rozwój i ciągłe wzbogacanie swojego życia. Autorki mają również nadzieję, że praca trafi do rąk Czytelnika niezainteresowanego problematyką zdrowia człowieka i zainspiruje go do poszukiwania wiedzy o zdrowiu, jakże potrzebnej w każdej fazie życia.

We współczesnym, wysoko rozwiniętym świecie, zaburzenia rozwoju o różnej etiologii dotyczą około 3% populacji dzieci. W ostatnich latach zaszły duże zmiany w poglądach na wrodzone zaburzenia rozwoju u dzieci, jednak nadal jest dużo niewiadomych i kontrowersji oraz zaniedbań w sferze diagnostycznej i terapeutyczno-rehabilitacyjnej. Nie docenia się dostatecznie potencjału rozwojowego dzieci z zaburzeniem rozwoju. W pierwszych latach życia, szczególnie w pierwszym roku rozwoju dziecka, istnieją największe możliwości przyspieszenia i wyrównania sprawności psychoruchowej dziecka i w przyszłości jego rozwoju intelektualnego. Autorzy podręcznika w każdym rozdziale podkreślają rolę wczesnej rehabilitacji, jak również wczesnej interwencji logopedycznej we wspomaganiu rozwoju dziecka z rzadkim zaburzeniem rozwoju. Celem książki jest przedstawienie aktualnej wiedzy medycznej, rehabilitacyjnej i logopedycznej obejmującej wspomaganie rozwoju dzieci z rzadkimi chorobami genetycznymi, a także przekazanie doświadczenia autorów, nabytego w ciągu wieloletniej pracy z dziećmi z wrodzonymi zaburzeniami rozwoju. Prezentowane zagadnienia rehabilitacyjno-logopedyczne przedstawiono na podstawie wybranych zespołów genetycznych uwarunkowanych różnymi mechanizmami (zespół Downa, zespół Pradera-Willego, zespół CHARGE i zespół Freemana-Sheldona) oraz złożonych problemów rozwojowych (brak i niedorozwój ciała modzelowatego oraz sekwencja zaburzeń tyłomózgowia Dandy-Walkera). Książka jest dedykowana lekarzom oraz specjalistom z dziedziny rehabilitacji, logopedii, psychologii oraz pedagogiki, którzy wspomagają rozwój dzieci z zaburzeniem rozwoju. Autorzy podręcznika prezentują holistyczne podejście do dziecka nieprawidłowościami rozwojowymi obejmując opieką i wsparciem również jego rodzinę. Pierwszy rozdział jest wprowadzeniem do złożonego zagadnienia (definicja, podziały, diagnostyka) wrodzonych zaburzeń rozwoju, wad narządów wewnętrznych oraz zespołów genetycznych. Oryginalnym podejściem do tego zagadnienia jest układ kolejnych rozdziałów dotyczących wspomagania rozwoju dzieci z konkretnymi zespołami genetycznymi. W pierwszej części tych rozdziałów autorzy przedstawiają wiedzę dotyczącą patomechanizmu powstawania zespołu, jego dziedziczenia i objawów – ma to na celu zrozumienie dziecka z wrodzonym zaburzeniem rozwoju, w kolejnych częściach rozdziałów autorzy szczegółowo opisują aktualną wiedzę teoretyczną oraz przedstawiają aspekty praktyczne wczesnej interwencji w leczeniu dzieci z konkretnymi zespołami genetycznymi lub grupami zaburzeń (rehabilitacji i opieki logopedycznej). Podkreślając partnerską współpracę z rodzicami dzieci z wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi, w ostatnim rozdziale książki przedstawiono rozważania i przemyślenia rodzica o jego roli w wychowaniu i edukacji dziecka z rzadką chorobą genetyczną. Z biegiem czasu to rodzice stają się najlepszymi specjalistami dla swoich dzieci z rzadkimi chorobami. Oni celnie i szybko identyfikują problemy oraz przeszkody w opiece nad dzieckiem z zaburzeniem rozwoju i wskazują optymalne rozwiązania. Autorzy mają nadzieję, że podręcznik ten przyczyni się do poprawy rozwoju dzieci z chorobami genetycznymi poprzez stosowanie wczesnej rehabilitacji i opieki logopedycznej oraz poprawy jakości życia ich rodzin poprzez lepsze rozumienie potrzeb dzieci z zaburzonym rozwojem.

Współczesny świat podlega dynamicznym zmianom w wielu obszarach ludzkiej egzystencji. Przeobrażenia nie omijają również środowisk inkarcerowanych , w tym zakładów karnych i aresztów śledczych, w którym przebywa wielotysięczna grupa więźniów. […] Poszczególne teksty mają niejednolity charakter oraz różnicują je wartość poznawcza i informacyjna. Wszystkie jednak dotyczą problematyki resocjalizacyjnej czy naprawczej w kontekście życia osób nieprzestrzegających norm prawnych, w sensie zarówno instytucjonalnym, jak i funkcjonowania ich w środowisku otwartym. Publikacja pt. Resocjalizacja penitencjarna – aktualne wyzwania i rozwiązania to zbiór artykułów uwzględniających wielokontekstowość procesu resocjalizacji, jego niejednorodność, a zarazem kreślących ciekawe sposoby widzenia zasygnalizowanej problematyki. Autorzy podejmują próby zmagania się teoretycznego, ale też badawczego z bieżącymi trudnościami ulokowanymi na kanwie penitencjarnej, ale – co ważniejsze - sygnalizują wiele rozwiązań w tym obszarze. Mowa więc m.in. o procesie reintegracji społecznej skazanych w warunkach probacji i jej istotności na gruncie poprawnego funkcjonowania człowieka w środowisku otwartym, pokonując wszelkie przeszkody i przełamującego sytuację opresyjną.

Pod koniec XX wieku zaszły dwa procesy: konwergencja mediów cyfrowych oraz połączenie komputerów w sieci. Sprawiły one, że powstały równoległe do świata naturalnego cyberprzestrzeń i rzeczywistość wirtualna. Przez „cyberprzestrzeń” (cyberspace) zwykło się rozumieć w węższym znaczeniu słowo „Internet”, a w szerszym – przestrzeń tworzoną przez komputery i łączące je sieci. Chociaż określenie to wciąż uważa się za nowoczesne, jego historia ma już kilkadziesiąt lat. Rzeczywistość wirtualna jest interaktywnym, sztucznym środowiskiem symulującym świat realny lub wyobrażany; niekiedy także rozumie się ją jako technologię temu służącą. Subiektywne wrażenie świata wirtualnego bywa wzmacniane przez odczucia zmysłowe (smaku, wzroku, zapachu, dźwięku i dotyku). Czytelnik usiłujący zgłębić problematykę pogranicza pedagogiki i technologii informacyjno-komunikacyjnych przypomina żeglarza poruszającego się szlakiem wysp znanych niewielu. Multi-, inter- czy może bardziej transdyscyplinarność prac z zakresu pedagogiki medialnej ma bowiem poważne konsekwencje. Ich lektura wymaga pewnej znajomości literatury przedmiotu z licznych dyscyplin pedagogicznych, często też z informatyki i technologii informatyczno-komunikacyjnych, jak również z antropologii i kulturoznawstwa (traktowanego jako filozoficzna refleksja nad kulturą bądź – bardziej współcześnie – jako cultural studies). Trudno też wyobrazić sobie rozumienie omawianych zjawisk i procesów bez odniesień do wyników badań nauk społecznych: psychologii i socjologii. Uwarunkowanie to jest wynikiem niespotykanego rozwoju wielu dyscyplin naukowych zajmujących się człowiekiem funkcjonującym już nie tylko w świecie realnym, ale także w cyberprzestrzeni i światach wirtualnych. Pedagogika medialnamusi respektować wyniki badań innych nauk, podobnie jak medycyna, którą trudno wyobrazić sobie z pominięciem badań realizowanych na gruncie fizyki, biologii, chemii i pozostałych dziedzin wiedzy. Rolę sternika w odkrywaniu dziewiczych wysp oceanu ludzkiej wiedzy pełnią redaktorzy książki Cyfrowa przestrzeń kształcenia. Rozpoczyna ona planowaną serię wydawniczą: „Cyberprzestrzeń – Człowiek – Edukacja”. Tom pierwszy składa się z trzech części, zatytułowanych: Człowiek w świecie technologii cyfrowych, Technologie cyfrowe jako źródło informacji dla i o edukacji oraz Edukacja w cyberprzestrzeni. Przewodnikami umożliwiającymi poznanie terenu wspomnianych trzech wysp są autorzy poszczególnych rozdziałów. Po części pierwszej z wprawą prawdziwych mistrzów wiodą: Andrzej Hankała, Mirosława Wawrzak-Chodaczek i Arkadiusz Urbanek, a także Marta Wrońska oraz Sylwia Jaskuła. Na kolejną prowadzą: Włodzimierz Gogołek, Małgorzata Makiewicz, Zbigniew Łęski, Katarzyna Bocheńska-Włostowska i Sergo Kuruliszwili. Trzecią, ostatnią w tym archipelagu, ukazują: Agnieszka Piejka, Tomasz Huk, Zbigniew Ledóchowski, Izabela Mikołajewska, Natalia Bednarska oraz Ewelina Majewska-Pyrkosz. Podejmowane tematy obrastają niczym barwna rafa koralowa atolu – w kształcie pierścienia zbiornik ożywczej wody. W złotym piasku myśli kreślonych sprawnymi piórami tkwi zaczyn nowych spostrzeżeń o człowieku zaplątanym w świat mediów cyfrowych, o jego umiłowaniu wolności i wiedzy, o przestrzeni kultury i konstruowanych narzędziach, o fotografii cyfrowej inspirującej i rozwijającej matematyczne myślenie, o odwiecznej roli nauczyciela w najbardziej ludzkim sposobie dziedziczenia międzypokoleniowego, nazywanym szkołą. Karty książki wabią myślą mądrą i atrakcyjną poznawczo. Za podróż w krainę pedagogicznej refleksji nad człowiekiem i jego edukacją w cyberprzestrzeni oraz światach wirtualnych redaktorzy tomu pragną serdecznie i szczerze podziękować. Czynią to zauroczeni głęboką wiedzą autorów poszczególnych rozdziałów, wiedzą ożywczą i tak bardzo potrzebną.

Jedną ze specjalności Wydawnictwa Naukowego „Impuls” są publikacje poświęcone edukacji pojętej jako proces, a także edukacji usytuowanej w szerokim kontekście kulturowym: najnowsze zdobycze współczesnej technologii i postępująca cyfryzacja to dwa czynniki stale determinujące kształt i treść naszych książek. Technologie informacyjne a zmiany współczesnej edukacji w redakcji Sergo Kuruliszwiliego doskonale wpisują się w powyższy schemat, łącząc w jednio analizę aktualnego stanu pedagogiki i pedagogów oraz wpływu mediów na sytuację w polskiej szkole, dalekiej od przysłowiowej sielanki… Gwałtowność zmian, podyktowana olbrzymim skokiem rozwojowym informatyki, wpływa dezorganizująco i dezinformująco na wszystkich uwikłanych, choćby pośrednio w proces edukacyjny, ze względu na niemożność dania równie szybkiej odpowiedzi, co rodzi frustrację i zniechęcenie, co przyznaje we Wstępie sam Autor. Publikacja ta ma na celu wyjść naprzeciw wskazanym problem, a to poprzez próbę zgromadzenia w jednym tomie znakomitej większości rozsianych pod różnymi adresami bibliograficznymi wątków.

Ratujmy słowa przed utratą ich znaczeń. Za wypowiedziane słowa bierzmy odpowiedzialność. Słowom należy się szacunek. Myślę, że nasze szkolne wychowanie jest skażone nieuprawnionym roszczeniem do realizacji jedynej racji bądź z personalnego nadania pojedynczych nauczycieli, bądź z odgórnego, czyli instytucji. Uczeń się tu nie liczy. Uczeń nie ma racji. Nauczyciele czują się, nie wiadomo, z jakich uprawomocnień, upoważnieni do zawłaszczania myśli i uczuć wychowanka, wskazując, jakie one powinny być. Działania pozbawione troski o zrozumienie drugiej osoby w relacjach interpersonalnych prowadzą donikąd. Często nakłada się na to brak rozumienia skomplikowanych procesów pedagogicznego wpływu. Jak więc uczyć uczniów subtelności w wyczuwaniu złożoności i niedookreśloności zjawisk wychowania? Nie ma jednej drogi do tego celu, jest ich wiele i wszystkie obarczone znakiem zawodności. Z tych też względów książka, którą oddajemy do rąk Czytelników, wyrasta z ontologii działania pedagogicznego nauczyciela, ze swoistości i złożoności jego pracy. Większość tego, co istotne w przestrzeni nauczyciel – uczeń, zależy od logosu. Niestety nie jest to obecne ani w świadomości nauczyciela, ani w polu widzenia badaczy zawodu nauczyciela, a tym bardziej w świadomości ucznia. Tom Uczłowieczyć komunikację. Nauczyciel wobec ucznia w przestrzeni szkolnej chwyta rzeczywistość szkolną taką, jaką jest „tu i teraz”. Opisuje historie z życia uczniów, dostarcza żywej materii doznań uczniowskich. Tylko w biegu uchwycona dramaturgia zdarzeń szkoły może wyzwolić namysł i zmotywować do podjęcia pilnych decyzji. Naszym zamiarem było opisanie realiów życia dzisiejszej szkoły, a także zdiagnozowanie panującego w niej zła, po to aby je wydobyć na światło dzienne, zlokalizować, a nade wszystko nazwać. Dać mu imię. Ale stokroć ważniejsza jest odwaga interpretowania szkolnej rzeczywistości, wydobywania jej znaczeń i uobecnienia ich w sferze publicznej. Z naszych obserwacji wynika, że tej odwagi brakuje, ponieważ skala pozorowanych działań w szkole, zaniedbań i krzywd wyrządzonych dzieciom i młodzieży w procesie edukacji stała się przytłaczającą blokadą. Z Wprowadzenia

Trzeci tom Pedagogii katolickich zgromadzeń zakonnych. Historia i współczesność jest kontynuacją tomów pierwszego i drugiego, ale jest też wyjątkowy z paru względów. Po pierwsze tworzą go głównie pedagogie zgromadzeń żeńskich, po drugie wszystkie opisane zgromadzenia mają swoje domy między innymi w Małopolsce. Po trzecie tom niniejszy powstawał już przy wyraźnej i głębokiej aprobacie dla tego projektu, udzielonej przez wiele środowisk zarówno świeckich, jak i zakonnych, co znacznie ułatwiło pracę. Niniejszy tom niesie pewne nadzieje na dokonanie w miarę całościowej, chociaż wstępnej rekonstrukcji pedagogicznej spuścizny i roli wychowawczej katolickich zgromadzeń, przynajmniej z terenu Polski. Zamyka on serię i projekt naukowo- wydawniczy. Czy wyczerpany został temat tego dziedzictwa? Z pewnością nie, lecz powstałe tomy pokazują ogromne, niemożliwe do zmierzenia w swych oddziaływaniach społecznych i kulturowych dzieło sprawstwa wychowawczego zgromadzeń zakonnych. Należy dodać, że każde ze zgromadzeń uzyskało jedną szansę zaistnienia w naszej serii, w takim sensie, iż danemu zgromadzeniu poświęcono tylko jeden rozdział.