Problematyka komunikacji alternatywnej już od wielu dziesięcioleci plasuje się
na ważnych pozycjach wśród zainteresowań teoretyków oraz praktyków związanych
z obszarem edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych dodatkowo
obarczonych trudnościami w sferze porozumiewania się. [...] Niniejsze
opracowanie to bardzo szczegółowa, obszerna relacja z badań własnych
wykorzystujących bogaty repertuar metod badań naukowych, przede wszystkim
studia nad rodzimą i obcą literaturą przedmiotu oraz eksperyment pedagogiczny.
W książce w sposób wysoce kompetentny, interesujący, rzetelny, naukowy podjęto
niezwykle istotny, wymagający głębszych dociekań empirycznych problem
zastosowania metody Makaton w procesie wspomagania rozwoju oraz terapii sfery
komunikacji dzieci z zespołem Downa, jak również dzieci z innymi kategoriami
niepełnosprawności, szczególnie we wczesnym okresie ich rehabilitacji. Z
recenzji dr hab. Marzenny Zaorskiej, prof. UMK
Myśl o opowiedzeniu o losach mojego narodu towarzyszy mi nieodparcie od wielu
lat. Tragiczne wydarzenia z przełomu XIX i XX wieku na pograniczu Turcji,
Syrii, Iraku i Iranu były udziałem także mojej rodziny. Utrwaliły się w
pamięci wnuków i prawnuków ofiar, którzy nie doczekali się zadośćuczynienia,
co potęguje poczucie moralnego obowiązku wobec nich. Autorem tej relacji,
jednej z wielu, jest francuski dominikanin, Jacques Rhétoré. Działał on w
Mosulu (Irak), gdzie zmarł i został pochowany 12 marca 1921 roku. Dzięki jego
wspomnieniom współczesny czytelnik może dowiedzieć się, jak wyglądały
prześladowania i ludobójstwo Ormian i Asyryjczyków, które przez wiele dekad
były tematem tabu. Publikacja ta ma wielką wagę, szczególnie w obliczu
niedawnego (październik 2019 r.) uznania tych masowych morderstw przez kolejne
państwo świata. Trud włożony w polskie wydanie tej książki pragnę dedykować
jej autorowi, pamięci imiennych i bezimiennych ofiar, jak i żyjącym na
wychodźstwie w wielu krajach byłym mieszkańcom mojej wsi. Michael Abdalla
Książka, którą oddajemy w ręce Czytelników, obejmuje teksty o różnym poziomie
„naukowości”. Jedni autorzy dokonują analiz metodologicznych, wyjaśniając
funkcjonowanie Makatonu w szerokim kontekście, inni natomiast opisują pracę
przy bardzo konkretnych przypadkach. Tę cechę należy uznać za walor
publikacji, ponieważ w ten sposób prezentuje ona obszerny zakres możliwości
stosowania polskiej wersji metody Makaton. Jest to pierwsza tego typu książka
zbierająca doświadczenia specjalistów, nauczycieli i rodziców, potwierdzające
skuteczność metody, która znacząco zmienia jakość życia zarówno dzieci,
młodzieży, jak i osób starszych, mających trudności w porozumiewaniu się z
otoczeniem. Dzięki Makatonowi stali się oni rzeczywistymi uczestnikami życia
społecznego na wszystkich dostępnych im poziomach. Mam nadzieję, że książka
opisująca metodę Makaton będzie wsparciem dla wszystkich, którzy codziennie
podejmują trud przełamywania barier komunikacyjnych. dr Bogusława B. Kaczmarek
– autorka polskiej wersji Makatonu
Podręczny słownik terminów AAC (komunikacji wspomagającej i alternatywnej)
jest pierwszą w Polsce tego rodzaju publikacją, adresowaną do szerokiego grona
zarówno specjalistów, jak i rodziców, opiekunów, przyjaciół – osób dzielących
codzienność z dziećmi i dorosłymi doświadczającymi trudności w porozumiewaniu
się. Jest próbą opisania blisko 1600 pojęć odnoszących się do nowego obszaru w
polskiej logopedii i pedagogice osób niepełnosprawnych, jakim jest
zastosowanie alternatywnych i wspomagających sposobów porozumiewania się z
dziećmi i dorosłymi z zaburzeniami mowy, języka i komunikacji. Sposoby AAC
(augmentative and alternative communication) są procesami wielokrotnie
złożonymi, obejmującymi różne komponenty dostosowane do potrzeb osób
niemówiących. Na konferencjach poświęconych komunikacji wspomagającej
zgłaszanych jest wiele problemów, z jakimi na co dzień borykają się
nauczyciele, terapeuci udzielający pomocy dzieciom i dorosłym, którzy z
różnych powodów nie są w stanie porozumieć się z innymi osobami. Problemy te
często pozostają bez rozwiązań. W prowadzonych dyskusjach wymienia się m.in.:
brak dostatecznej liczby wykształconych w tym kierunku specjalistów, problemy
terminologiczne, zbyt późne podejmowanie decyzji o właściwej terapii w
obszarze porozumiewania się, brak materiałów dydaktycznych, programów i
opracowań metodycznych, niską świadomość społeczną dotyczącą możliwości
kompensowania poważnych zaburzeń w porozumiewaniu się. Podkreśla się również
konieczność prac teoretycznych i badań naukowych z tego zakresu oraz
współpracy z naukowcami z wielu dziedzin nauki. Do tej pory nie podjęto prób
określenia zakresu terminologicznego wspomagających i alternatywnych sposobów
komunikacji, a jest to bardzo istotny krok dla rozwoju tej dziedziny.
Prezentowana w niniejszej pracy terminologia jest próbą zmierzenia się z tym
trudnym obszarem, ale wierzymy, że jest również wkładem w toczące się dyskusje
dotyczące roli AAC w działaniach systemowych, które zapewniałyby wszystkim
dzieciom i dorosłym dostęp do specjalistycznych oddziaływań, zgodnie z
indywidualnymi potrzebami. Mamy nadzieję, że nasza praca poszerzy znajomość
specyfiki prezentowanych haseł, a w efekcie podniesie jakość życia tych osób.
Słownik powstawał kilka lat – w tym czasie zbierano hasła, weryfikowano je i
tworzono definicje odpowiednie dla polskiej nauki. Wiązało się z tym wiele
problemów, przede wszystkim dlatego, że większość haseł zamieszczonych w
publikacji wychodzi poza tradycyjnie definiowane w logopedii czy pedagogice
terminy. Dobierając hasła, starłyśmy się wprowadzić tylko te, które ściśle
wiążą się z koncepcjami i strategiami AAC, stąd też wiele terminów otrzymało
nowe znaczenia, inne niż powszechnie stosowane, np. skanowanie, kodowanie.
Inne, niemające swoich odpowiedników w języku polskim, występujące jako nazwy
własne, albo takie, które już się przyjęły na gruncie polskiego AAC, zachowują
oryginalne nazwy, np. „GoTalk”, „Bigmack” czy „e-tran”.
