Kazimierz Musiał Bücher

Bis vor kurzem galt das skandinavische Modell als ein Vorbild des progressiven Wohlfahrts- und Sozialstaates. Thema dieser Untersuchung ist die konstruktivistische Genese dieser Denkensfigur. Es wird belegt, warum und wann sich die Journalisten und Wissenschaftler von dem positiv gezeichneten Bild Dänemarks als einem demokratischen und sozialen Musterland der 1920er Jahre zugunsten des schwedischen Modells abwendeten. Konstruktion und Kontinuität des Diskurses wird durch Beispiele ergänzt, die aufzeigen, welche konkrete Vorbildfunktion die skandinavische Moderne für die amerikanische und britische Politik der dreißiger Jahre gehabt hat. Abschließend wird die heutige Perspektive auf jene Jahre eröffnet, in denen das Modelldenken aufkam. Gleichzeitig wird die Linearität des Utopiedenkens, das sich bis in die siebziger und achtziger Jahre bemerkbar macht, analysiert. Das Werk richtet sich an Skandinavisten sowie auch alle Sozial- und Kulturwissenschaftler, die sich für moderne Ideologie- und Politikgeschichte interessieren. Der Autor ist Politikwissenschaftler und Skandinavist und als Hochschulassistent am Lehrstuhl für Skandinavistik der Universität Gdansk (Danzig) tätig.

Szkolnictwo wyższe w krajach nordyckich się zmienia, podobnie jak w większości krajów świata. Krytycy obecnie dominującej idei uniwersytetu w tym obszarze Europy utrzymują, że tradycyjne wartości humboldtowskie, związane z prowadzeniem badań i nauczaniem, oraz skandynawskie, związane z dążeniem do wyrównywania szans i nierówności społecznych za pomocą edukacji akademickiej, zostają zastąpione przez utylitaryzm rynkowy. Rozważania zawarte w książce wskazują jednak na nierozerwalność myślenia o funkcji i roli uczelni oraz o zarządzaniu szkolnictwem wyższym z wizjami nowoczesnego rozwoju społecznego. Przeprowadzone analizy wykazują, że uniwersytet jest zawsze instytucją na miarę swego czasu, a szkolnictwo wyższe, będące na północy Europy nieodłączną częścią sektora publicznego, podlega zmianom analogicznym do reform zachodzących w nordyckim modelu państwa opiekuńczego w erze postindustrialnej.