Kartezjusz Bücher

Medytacje o filozofii pierwszej René Descartes’a to kluczowe dzieło w historii filozofii, które przyniosło Kartezjuszowi tytuł ojca filozofii nowożytnej. W tej pracy po raz pierwszy poruszono problem subiektywnych podstaw wartości poznania oraz pytanie o istnienie wiedzy pewnej. Książka wprowadza pojęcie czystego podmiotu poznającego, który, podejmując akty poznawcze, zwraca się ku samemu sobie. Choć podmiot intelektualny był znany wcześniej, teraz stał się centralnym punktem teoretycznego dyskursu, który dąży do uzyskania pewnej i jednolitej wiedzy. Od tego momentu podmiot poznania określany jest terminem cogito, co czyni go jedynym czasownikiem pełniącym rolę rzeczownika. Medytacje ukazały się po łacinie w 1641 roku, a wersja francuska, opracowana przez Ludwika de Luynes’a we współpracy z autorem, została wydana sześć lat później. Kartezjusz wprowadził liczne poprawki, co nadało francuskiemu tekstowi status drugiego, udoskonalonego oryginału. Prezentowane tłumaczenie jest przekładem tej wersji. Kartezjusz (1596–1650) był francuskim filozofem, matematykiem i fizykiem, a jego poglądy miały ogromny wpływ na rozwój filozofii nowożytnej.

Myślę, więc jestem Rozprawa o metodzie Kartezjusza, jego pierwsza opublikowana praca, jest jednym z najważniejszych traktatów filozoficznych czasów nowożytnych. Autor zawarł w niej rozważania dotyczące nauk, zasad moralnych, dowodów na istnienie Boga i duszy ludzkiej, porządku zagadnień fizycznych i medycznych oraz badań przyrodniczych i własnych pobudek filozoficznych. Punktem wyjścia francuskiego uczonego był sceptycyzm: odrzucenie wszystkich błędnych przekonań i twierdzeń, na których ludzkość od wieków opierała swoją wiedzę. Zamiast tego przyjmował jedynie to, w co zwątpić się nie da. Te uniwersalne zasady myślenia nie straciły nic ze swej aktualności.

Kartezjańska „Rozprawa o metodzie” to jedno z najważniejszych i najbardziej wpływowych dzieł w nowożytnej historii. Traktat francuskiego uczonego, w którym pojawia się słynna maksyma „cogito, ergo sum” („myślę, więc jestem”), odegrał bowiem znaczącą rolę w kształtowaniu nowoczesnej myśli naukowej. Autor prezentuje w nim swoją koncepcję poznania i odkrywania prawdy, a także przybliża opracowane przez siebie zasady krytycznego myślenia. „Rozprawa o metodzie” skupia się również na filozofii przyrody oraz oddzieleniu ducha od materii. Kartezjusz przedstawia w niej swoje zasady dociekania prawdy, odrzucając wątpliwości i kwestionując własne zmysły. Celem jego podejścia jest osiągnięcie pewności wiedzy, która nie może być podważona.