Książka Grupa Literacka „Profile”. Zjawisko, poeci, wiersze to druga część
tryptyku Arkadiusza Frani o powojennym życiu literackim Częstochowy (w 2019
roku badacz wydał Osobowości i osobliwości. Z życia literackiego współczesnej
Częstochowy). Tym razem autor stara się nazwać i opisać fenomen Grupy
Literackiej „Profile” działającej w Grodzie Częstocha na przełomie lat 50. i
60. XX wieku. W polu zainteresowania znalazły się podtytułowa „zjawiskowość”
tego teamu literackiego (formy istnienia artystycznego), a także osiągnięcia
poetyckie jego członków: Elżbiety Cichli-Czarniawskiej, Tadeusza Luterka,
Janusza Mielczarka, Andrzej Ostrowskiego i Jerzego Wawrzaka.
Druga wojna światowa znacząco zmieniła układ sił w świecie, kończąc dominację europejskich mocarstw na rzecz dwóch supermocarstw: Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego. Zimna wojna doprowadziła do podziału Europy na dwa wrogie bloki. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku odprężenie, symbolizowane przez Konferencję Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, wprowadziło nową jakość w międzynarodowych relacjach. Osłabienie systemu totalitarnego w ZSRR i krajach satelickich, widoczne w transformacji demokratycznej w Polsce oraz upadku muru berlińskiego w 1989 r., umożliwiło zjednoczenie Europy. Rada Europy, Unia Europejska i NATO zadeklarowały otwarcie na wschód, a 1 maja 2004 r. miało miejsce rozszerzenie UE o dziesięć państw, kończąc podział pojałtański. Ostatnia dekada, do 2019 r., to czas kryzysów, w tym agresji Rosji na Gruzję i Ukrainę oraz wzrostu obecności NATO w Europie Środkowej. Unia Europejska zmaga się z kryzysami ekonomicznymi i politycznymi, w tym brexitem oraz rosnącym eurosceptycyzmem. Książka analizuje kluczowe kwestie historyczne, które kształtowały międzynarodowe relacje w tym okresie. Publikacja jest czwartym, poprawionym wydaniem dzieła prof. dr. hab. Stanisława Parzymiesa, emerytowanego profesora Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizującego się w historii stosunków międzynarodowych oraz integracji europejskiej.
Książka zawiera 13 esejów będących zapisem „czytania” przez autora wybranych
„śladów” kultury. We wstępie Arkadiusz Frania pisze: „zwierzam się z tych
dzieł (szerzej: obszarów) kultury, których nie waham się i nie boję się nazwać
moimi fascynacjami: muzyka heavymetalowa, film i książka”. Twórca przygląda
się bliżej m.in. surrealistycznym dziełom filmowym Luisa Buñuela oraz książkom
noszącym znaki używania: odręczne dedykacje, dopiski na stronicach,
podkreślenia i zagięcia. W posłowiu Barbary Strzelbickiej znajdziemy
następujący komentarz: „Spośród książek eseistycznych Arkadiusza Frani ta jest
najbardziej prywatna – nie tylko dlatego, że zdradza sekrety prywatnego życia
pisarza, ale także opowiada o jego jak najbardziej prywatnych gustach i
upodobaniach, zwykle przesłoniętych, podporządkowanych tematowi rozważań, ze
względów profesjonalnych nieobecnych, by zachować obiektywizm. Tym razem jest
inaczej, choć dalej profesjonalnie, autor bowiem upodobał sobie esej i trzyma
się jego granic”.
