Kuźniar Roman Bücher

Od pierwszego wydania tego podręcznika minęło niewiele ponad osiem lat, a w obszarze, którego dotyczy, zaszły znaczące zmiany. Wówczas liberalny porządek międzynarodowy z dominacją Zachodu w sferze bezpieczeństwa wydawał się stabilny. Obecnie jednak sytuacja uległa zmianie. Widzimy nową fazę ewolucji porządku międzynarodowego, w której silnie zaznacza się awans Chin oraz rosnące znaczenie „reszty świata”. Nawet Rosja, mimo słabości gospodarczej, stała się militarnie asertywna, a Zachód stracił strategiczną swobodę na globalnej scenie. Klasyczne konflikty nadal występują, ale zmagania przeniosły się do cyberprzestrzeni, gdzie dezinformacja i fake newsy mają ogromny wpływ, jak pokazują przykłady wpływu Rosji na wybory w USA czy brexit. Nowe technologie, w tym sztuczna inteligencja, zaczynają zastępować tradycyjne formy użycia siły. Dlatego nowe wydanie podręcznika, choć pozostaje klasycznym akademickim dziełem, uwzględnia te zmiany. Za jego powstaniem stoi doświadczony zespół Katedry Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego.

Bohaterem tej książki jest porządek międzynarodowy, który pojawił się po I wojnie światowej i trwa do dziś. Książka podejmuje próbę wyjaśnienia jego istoty, genezy, struktury oraz logiki rozwoju, oferując rewizjonistyczne podejście do dotychczasowych ujęć. Autor ma nadzieję, że tekst skłoni do analizy empirycznej oraz szerszej refleksji teoretycznej na temat stosunków międzynarodowych jako istotnej sfery rzeczywistości i przedmiotu badań. Synteza zawarta w książce łączy erudycję i doświadczenie autora, stanowiąc kompendium wiedzy oraz inspirację do samodzielnych badań. Recenzent, profesor Wojciech Kostecki, podkreśla wysoką jakość tekstu oraz jego znaczenie dla zrozumienia współczesnych relacji międzynarodowych. Autor, Roman Kuźniar, jest profesorem i kierownikiem Katedry Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego na Uniwersytecie Warszawskim, a także byłym dyrektorem departamentu analityczno-planistycznego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Jego dorobek obejmuje wiele publikacji dotyczących historii stosunków międzynarodowych, bezpieczeństwa i polityki zagranicznej, a także pełnił funkcję redaktora naczelnego Rocznika Strategicznego oraz doradcy Prezydenta RP ds. międzynarodowych.

Książka jest autorską fotografią ostatniej dekady w stosunkach międzynarodowych, w szczególności opisuje proces zmierzchu liberalnego porządku międzynarodowego. Jego narodziny i rozwój były przedmiotem wydanej w 2011 roku innej książki Romana Kuźniara Pozimnowojenne dwudziestolecie, choć wtedy jeszcze nie posługiwano się powszechnie pojęciem „liberalnego porządku”. Dekada zmierzchu obejmuje zasadniczo okres od zachodniej interwencji w Libii w 2011 roku po upadek Kabulu w końcu 2021 roku. Prezentacja życia międzynarodowego w tym czasie jest zatem nieco skrzywiona pod kątem lepszego ukazania schorzeń wewnętrznych, na które okazał się podatny liberalny porządek, błędów Zachodu w stosunkach zewnętrznych, jak i wzrostu potencjału mocarstw kontestujących ten porządek. Przy wszystkich zasługach, jakie liberalny porządek oddał życiu międzynarodowemu, okazał się fazą w ewolucji ładu międzynarodowego. Co po nim nastąpi i kiedy to się definitywnie stanie – jeszcze nie wiemy. Książka z pewnością będzie pożyteczna tak dla studentów różnych kierunków nauk politycznych, jak i dla wszystkich zainteresowanych współczesną problematyką międzynarodową.