Freiheit, Individualismus, Tatendrang und Pioniermut prägen die Themen von Andrzej Bobkowski (1913–1961), dessen Werke als klandestine Hauptwerke der polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts gelten. Die gesammelten Texte des Schriftstellers, Individualisten und Fahrradenthusiasten zeigen in Erzählungen und Reiseberichten aus den 1940er Jahren den langsamen Abschied eines Emigranten von Europa. Bobkowski erlebte den Zweiten Weltkrieg in Frankreich und fand sich in der Nachkriegsrealität des Kalten Krieges nicht zurecht. In Paris arbeitet er in einer Fahrradwerkstatt und reist ins Baskenland, nach Lourdes und entlang der Côte d’Azur, bevor er mit seiner Frau über den Atlantik nach Südamerika aufbricht, mit Guatemala als unbekanntem Ziel. Dort wird er in einer Spielzeugfabrik arbeiten, sich autodidaktisch dem Bau von Modellflugzeugen widmen und ein Geschäft mit Aeromodellen eröffnen. Seine Texte zeichnen sich durch Unmittelbarkeit des Erlebens und hohe Aufmerksamkeit für Alltagsszenen aus, die den Geisteszustand des „alten“ Europas widerspiegeln. Seine ungezwungene Gelehrsamkeit und der Blick eines Reisejournalisten erinnern an einen um zwanzig Jahre verspäteten Joseph Roth. Das Gefühl der Unbehaustheit verbindet ihn mit Emigranten und Flüchtenden aller Zeiten, an die sich seine Sätze richten. Bei Bobkowski wird der Auswanderer zum Reisenden, der der Verheißung hinterherfährt.
Trzecie wydanie, cieszących się dużym powodzeniem wśród czytelników,
powojennych zapisków autora Szkiców piórkiem. Na tom składają się fragmenty
dziennika pisanego we Francji w latach czterdziestych przed wyjazdem
Bobkowskiego z Europy, w trakcie podróży przez Atlantyk oraz w Gwatemali w
latach pięćdziesiątych. Tom zamykają poruszające notatki z 1958 roku, pisane w
obliczu postępującej choroby nowotworowej.
Tak w Polsce się nie pisze - napisał o Bobkowskim Roman Zimand. Miał rację, do
dziś nikt mu nie dorównał - stylem i przenikliwością. Wydanie I w tej edycji.
Poprawione i uzupełnione
Szkice piórkiem. Francja 1940-1944 Andrzeja Bobkowskiego to klasyka polskiej
diarystyki - porywający zapis przeżyć młodego literata, który opisuje
mechanizmy wojny z perspektywy polskiego emigranta we Francji. Dzienniki te,
wydane po raz pierwszy w roku 1957 przez instytut Literacki w Paryżu, przeszły
do historii jako jeden z najoryginalniejszych tekstów na temat drugiej wojny
światowej. Refleksje społeczne, kulturowe, literackie Bobkowskiego
wybrzmiewają dziś z niezwykła aktualnością. Edycja Instytutu Literatury
wzbogacona została o obszerne i wnikliwe opracowanie. Niezwykła, powstała na
styku realizmu i wyobraźni opowieść Bobkowskiego jest dzięki temu bliska
czytelnikowi XXI wieku.
Notatnik 1947-1960 Andrzeja Bobkowskiego kryje w sobie dziennik do tej pory
częściowo nieznany. Prowadzone nieregularnie zapisy obejmują trzynaście lat
życia pisarza i tym samym układają się w najdłużej prowadzony przez niego cykl
notatek. Sięga on czasów paryskich Bobkowskich, opowiada o ich podróży
morskiej do Ameryki Środkowej, a także o intelektualnych przygodach diarysty w
Gwatemali, kończy się na okresie jego zmagań ze śmiertelną chorobą. Tekst
został odczytany z rękopisu, który zdeponowano w archiwum The Polish Institute
of Arts and Sciences of America w Nowym Jorku.
Szkice piórkiem. Francja 1940-1944 Andrzeja Bobkowskiego to klasyka polskiej
diarystyki - porywający zapis przeżyć młodego literata, który opisuje
mechanizmy wojny z perspektywy polskiego emigranta we Francji. Dzienniki te,
wydane po raz pierwszy w roku 1957 przez instytut Literacki w Paryżu, przeszły
do historii jako jeden z najoryginalniejszych tekstów na temat drugiej wojny
światowej. Refleksje społeczne, kulturowe, literackie Bobkowskiego
wybrzmiewają dziś z niezwykła aktualnością. Edycja Instytutu Literatury
wzbogacona została o obszerne i wnikliwe opracowanie. Niezwykła, powstała na
styku realizmu i wyobraźni opowieść Bobkowskiego jest dzięki temu bliska
czytelnikowi XXI wieku. Andrzej Bobkowski (ur. 27 października 1913 roku w
Wiener Neustadt w Austrii, zm. 26 czerwca 1961 roku w Gwatemali) – polski
pisarz, eseista, przedsiębiorca, popularyzator modelarstwa lotniczego, z
wykształcenia ekonomista. W 1935 roku debiutował w „Tempie Dnia” krótką
humoreską. Po ukończeniu studiów dostał pracę w Hucie Laura w Katowicach,
przerwał ją jednak w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach, których
efektem była emigracja. W marcu 1939 roku wyjechał z żoną do Francji, do
Châtillon pod Paryżem. Bobkowscy mieli się tam zatrzymać na krótko, tylko do
czasu otrzymania wiz do Argentyny, gdzie Bobkowski miał podjąć pracę w
przedstawicielstwie Polskiego Exportu Żelaza w Buenos Aires. Wybuch II wojny
światowej pokrzyżował te plany. 7 września 1939 roku Andrzej Bobkowski zgłosił
się do Wojska Polskiego we Francji, ale nie został przyjęty. Po rozpoczęciu
pracy w fabryce broni w styczniu 1940 roku został oddelegowany do pracy w
Biurze Polskim, aby reprezentował interesy polskich robotników zatrudnionych
we Francji. W czerwcu 1940 roku, tuż przed wejściem Niemców do Paryża, został
ewakuowany na południe Francji. Większość podróży przemierzył na rowerze. Opis
i przemyślenia podczas tej wędrówki stały się osią dzieła jego życia –
dzienników Szkice piórkiem. Po klęsce Francji pracował w biurze likwidacyjnym
swojej fabryki. Prowadził również tajną pomoc dla polskich robotników.
Ponownie podjął pracę w Biurze Polskim przy Atelier de Construction de
Chatillon w Paryżu. Wraz z Andrzejem Chciukiem redagował pismo „Razem Młodzi
Przyjaciele”, działał w organizacji Niepodległość i Demokracja, a także
współpracował z Józefem Czapskim w paryskiej placówce II Korpusu. Od początku
był w kręgu powstającej „Kultury” Jerzego Giedroycia. W 1947 opublikował swój
esej Nekyja w pierwszym numerze „Kultury”. Publikował też w „Wiadomościach”
londyńskich i do początku lat 50. XX wieku w pismach krajowych między innymi
„Tygodniku Powszechnym”, „Twórczości” i „Nowinach Literackich”. 25 czerwca
1948 wraz z żoną wyemigrował do Ameryki Środkowej i osiedlił się w Gwatemali.
Żona uczyła tam rysunku i projektowała kostiumy, a Bobkowski rozpoczął pracę w
biurze fabryki butów i jednocześnie rozwijał pasję modelarską. W 1957 roku
nakładem Instytutu Literackiego w Paryżu ukazały się Szkice piórkiem,
okupacyjny dziennik Bobkowskiego. Za opowiadanie Spadek pisarz dostał
literacką nagrodę londyńskich „Wiadomości”. W tymże roku okazało się, że
Bobkowski ma nowotwór mózgu. W 1958 roku przeszedł pierwszą operację. W 1959
roku publikuje w 11 numerze „Kultury” dramat Czarny piasek. Na wiosnę 1961
stan zdrowia Bobkowskiego znacznie się pogorszył, co sprawiło, że w kwietniu
wyjechał do Stanów Zjednoczonych na leczenie. Zmarł po powrocie do Gwatemali w
czerwcu 1961 roku.